Một lần, anh em đông đủ, anh tôi bỗng nói: “Anh một đời đi công tác khắp các vùng miền đất nước, chưa thấy nơi đâu có món cơm gà ngon như má nấu hồi xưa”.
Dù biết món ăn ngon còn bởi kỷ niệm của mỗi người gắn vào đó, nhưng quả thật, nghe anh nhắc lại chuyện xưa, chúng tôi đồng ý, cơm gà má nấu ngon tuyệt!
Cơm gà má nấu nghe qua đơn giản, chủ yếu vẫn là gạo nấu với nước luộc gà, sau đó xé phay thịt gà trộn với rau thơm xắt sợi. Thế nhưng hình ảnh má mồ hôi thành giọt trên mặt, trong gian bếp nóng không thể nào phai trong ký ức chúng tôi... Con gà má luộc khi vớt ra da không bị rách. Mình gà vàng căng, óng. Má lấy nước luộc gà nấu cơm, hớt phần mỡ vàng nổi lên trên để cơm có màu vàng nhẹ. Sau khi cẩn thận trút gạo đã vo để ráo vào nồi, má đứng canh với đôi đũa cả trên tay sao cho cơm tơi, rời, hạt nguyên nhưng mềm và không khô.
Tính ngon của đĩa cơm gà là nước mắm. Má làm nước mắm gừng, ớt, tỏi, chanh từ nước luộc gà. Nước mắm cơm gà của má luôn có đậu phộng rang giã nhỏ trộn vào. Tô mắm đặc lềnh nổi lên trên mặt hỗn hợp ớt, tỏi, gừng, đậu phộng... làm nên sự hấp dẫn cho món cơm gà.
Má bới ra từng đĩa, khéo léo lấy đũa gạt cơm cho đều, trông thật hấp dẫn. Cái ngon còn bởi hạt cơm mềm vừa ăn nhưng không nát. Sau đó má bỏ nhúm gà xé lên. Trên bàn còn có đĩa gà chặt miếng cho ba ăn thêm, đĩa cà chua, dưa leo...
Sau này ra ở riêng, tôi ít khi nấu cơm gà mà hay ăn ngoài tiệm. Từ đó tôi biết thêm có nhiều kiểu cơm gà khác nữa.
Ở Nha Trang nổi tiếng từ ngày xưa có cơm gà Hai Chùa. Tôi không biết cách nấu nhưng đĩa cơm có màu vàng sậm và có miếng gà (đùi, cánh) được chiên vàng, giòn rụm. Sau này tôi biết thêm ở Cam Ranh có quán Gà Vui cũng kiểu chế biến như vậy. Bây giờ ở Nha Trang có rất nhiều hàng cơm gà, khẳng định “thương hiệu” cho món này. Tôi quen ăn ở hai quán là cơm gà Hà và Trâm Anh; đồ màu nhiều hơn đĩa cơm của má là có thêm hành phi và sốt (làm từ dầu và trứng) làm nên một kiểu ngon khác cho món cơm gà.
Đây đó nhiều nơi, gần Nha Trang nhất là Phan Rang, tôi ăn đĩa cơm gà, có nơi giống như kiểu má nấu, nhưng có quán xé phay thịt gà luộc, có quán để nguyên miếng và nước mắm gừng ớt tỏi không như cách má tôi làm ngày xưa.
Tôi nghĩ, có lẽ món cơm gà là món tạo nên thương hiệu riêng gắn liền với địa danh hay cách chế biến. Vào Google gõ từ khóa “các loại cơm gà” sẽ thấy hiện lên rất nhiều kiểu chế biến như cơm gà da giòn, chiên nước mắm, xối mỡ, sốt chua ngọt... Và nếu tìm thêm thông tin về vùng miền, cơm gà gắn với các địa danh như cơm gà Hội An, Tam Kỳ, cơm gà Cần Giờ, Hải Nam, Thái Lan... Về miền cao còn có cơm lam gà nướng...
Với riêng tôi, không cơm gà nào qua được cơm gà má nấu, bởi ngoài cái ngon của kỷ niệm còn có tấm lòng yêu thương, đức hy sinh của người phụ nữ với chồng, con.
ĐÀO THỊ THANH TUYỀN