Cuối năm 2018, xã Ninh Vân (thị xã Ninh Hòa) đã hoàn thành 19/19 tiêu chí và được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Nhưng sau hơn 4 năm, có 6 tiêu chí không đạt chuẩn NTM và 14 tiêu chí không đạt chuẩn NTM nâng cao.
Nan giải tiêu chí tổ chức sản xuất
Những ngày này, vùng trồng tỏi Ninh Vân đang vào vụ thu hoạch. Trên các cánh đồng tỏi, nông dân vui mừng vì tỏi năm nay có sản lượng tốt, giá bán tương đối cao. Gia đình ông Nguyễn Văn Hội ở thôn Đông đã có 8 năm trồng tỏi. Những năm trước, gia đình ông trồng 7 sào, nhưng vụ tỏi 2021 - 2022 bị mất mùa, rớt giá nên bước sang niên vụ 2022 - 2023, diện tích trồng tỏi của gia đình giảm xuống còn 4 sào. Với năng suất 1 tấn/sào, giá bán hiện tại là 40.000 đồng/kg tỏi tươi đã tiếp thêm động lực để gia đình ông tiếp tục gắn bó với cây tỏi. Tuy nhiên, gia đình ông Hội cũng như nhiều hộ trồng tỏi khác ở Ninh Vân đều sản xuất độc lập, chứ không tham gia vào Hợp tác xã (HTX) Tỏi Ninh Vân. “Tôi thấy vào HTX cũng không có gì khác biệt so với tự mình sản xuất độc lập thế này. Những nhà đã vào HTX cũng tự sản xuất, tiêu thụ, rồi khi mất mùa, mất giá cũng chịu thiệt hại như chúng tôi chứ có được hỗ trợ gì đâu”, ông Hội cho biết.
 Người dân xã Ninh Vân thu hoạch tỏi. |
Người dân xã Ninh Vân vốn chủ yếu làm biển, cách đây hơn 10 năm rộ lên phong trào trồng tỏi nên một bộ phận dân cư chuyển qua làm nông nghiệp. Thời kỳ cao điểm, diện tích trồng tỏi ở xã Ninh Vân lên đến hơn 50ha, nhưng hiện tại chỉ còn khoảng 10ha. Số diện tích từng trồng tỏi trước đây đã được người dân chuyển đổi sang trồng các loại hoa màu, cây ăn quả hoặc chăn nuôi. Năm 2018, HTX Tỏi Ninh Vân được thành lập đã không còn mang nhiều ý nghĩa thực chất về một mô hình sản xuất, kinh doanh. Từ khi thành lập đến nay, HTX gần như chỉ tồn tại trên giấy tờ, chứ chưa có các hoạt động mang tính thực tiễn hỗ trợ thành viên cách thức, kỹ thuật sản xuất; kết nối bao tiêu sản phẩm… “Sau khi thành lập, HTX Tỏi Ninh Vân chỉ hoạt động được một thời gian ngắn thì gặp khó khăn do sản xuất không đạt năng suất, đầu ra hạn chế, ảnh hưởng của dịch Covid-19… Chính vì HTX hoạt động không hiệu quả nên địa phương không đạt tiêu chí về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn”, ông Nguyễn Văn Túc - Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Vân cho biết.
Xã Ninh Vân đã đề ra các giải pháp để thực hiện đạt chuẩn về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, nhưng xem ra việc thực hiện còn khó khăn. Bởi thực tế, người dân Ninh Vân vẫn chủ yếu làm biển. Nhưng nghề biển nơi đây chủ yếu là lặn biển thô sơ chứ không có mô hình sản xuất nên khó có thể tạo ra mô hình kinh tế. Một hạn chế khác là trình độ của người dân vẫn còn thấp nên khó tiếp thu được những kiến thức mới về sản xuất. Đó là những trở ngại để địa phương có thể thành lập được các HTX mới sau HTX Tỏi Ninh Vân.
Cố gắng kéo lại một số tiêu chí
Ngoài tiêu chí về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, xã Ninh Vân còn có 5 tiêu chí khác không đạt chuẩn NTM, gồm: Giao thông; nghèo đa chiều; lao động; y tế; môi trường và an toàn thực phẩm. Hiện nay, xã đưa ra các giải pháp đối với từng tiêu chí để phấn đấu đến năm 2024 sẽ thực hiện đạt chuẩn. Cụ thể, xã tiếp tục triển khai thi công các công trình giao thông để đảm bảo tỷ lệ hơn 80% đường thôn và liên thôn được cứng hóa. Trong tiêu chí y tế, về tỷ lệ người dân có sổ khám, chữa bệnh điện tử, do chưa được cấp trên triển khai ở địa bàn xã nên địa phương sẽ tiếp tục kiến nghị để được triển khai. Về tiêu chí lao động, tỷ lệ người có bằng cấp, chứng chỉ mới đạt 19,1% nên xã sẽ tiến hành điều tra lại và tuyên truyền, động viên người trong độ tuổi lao động đi học nghề. Đối với tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm, xã sẽ phối hợp với mặt trận, các đoàn thể tuyên truyền, vận động từng hộ gia đình, cá nhân thực hiện phân loại chất rắn tại nguồn; thu gom chất thải nhựa phát sinh trên địa bàn để tái sử dụng, tái chế, xử lý theo quy định. Từ nay đến năm 2024, ngoài việc cố gắng để thực hiện đạt chuẩn các tiêu chí NTM, xã Ninh Vân còn phải nỗ lực thực hiện 14 tiêu chí về xây dựng NTM nâng cao chưa đạt.
Theo ông Nguyễn Văn Túc, việc thực hiện các giải pháp để đạt chuẩn NTM và NTM nâng cao của xã đang gặp nhiều vướng mắc, khó khăn về nguồn lực đầu tư xây dựng vì chủ yếu trông chờ vào ngân sách nhà nước; trong khi đó, mức huy động các nguồn lực khác, kể cả sự đóng góp của nhân dân rất hạn chế. Nguồn kinh phí hỗ trợ của cấp trên, cũng như ngân sách địa phương chưa đủ đáp ứng nhu cầu vốn cho chương trình xây dựng NTM. Người dân vẫn còn mang nặng tâm lý e ngại trong sản xuất nên khó có thể triển khai xây dựng được các mô hình sản xuất hiệu quả. Công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm tại địa phương còn khó khăn, trình độ chuyên môn của lao động chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường và yêu cầu của nhà tuyển dụng…
Với thực trạng về các chỉ tiêu xây dựng NTM và NTM nâng cao chưa đạt, xã Ninh Vân đang mong muốn nhận được sự quan tâm, tháo gỡ vướng mắc từ các cấp.
Giang Đình - Vĩnh Thành
