Năm nay, tuy giá tỏi có tăng lên nhưng hiệu quả kinh tế mang lại không cao do năng suất giảm. Vì vậy, nông dân đã chuyển đổi nhiều diện tích đất trồng tỏi sang cây trồng khác.
Năng suất giảm
Đang ở độ thu hoạch rộ nhất của cây tỏi, nhưng rảo quanh cánh đồng tỏi rộng gần 80ha ở xã Ninh Phước (thị xã Ninh Hòa), chúng tôi cảm nhận dường như không khí mùa vụ năm nay có phần trầm lắng hơn so với mọi năm. Giữa cái nắng trưa, bà Ngô Thị Thúy Hằng (thôn Ninh Tịnh, xã Ninh Phước) đang cắt nốt mớ tỏi cuối cùng cho xong buổi. Bà Hằng cho biết, nhà bà trồng 8 sào tỏi, năm ngoái thu được khoảng 7-8 tấn, nhưng năm nay chưa đầy 5 tấn. Tuy tỏi tươi được thương lái thu mua phổ biến với giá từ 40.000 đến 45.000 đồng/kg loại 1, cao hơn khá nhiều so với năm ngoái (chỉ 20.000 đồng đến 30.000 đồng/kg), nhưng do năng suất bị giảm mạnh nên hiệu quả không cao.
 Nông dân xã Ninh Phước (thị xã Ninh Hòa) thu hoạch tỏi. |
Đang nghỉ ngơi sau một buổi thu hoạch, bà Trần Thị Kim Luyến (thôn Ninh Tịnh) tỏ ra ngao ngán: “Nhà tôi năm nay làm 5 sào tỏi, tổng chi phí bỏ ra, chưa tính công nhà đã mất 80 triệu đồng. Đến nay, thu hoạch cho năng suất chỉ bằng nửa năm ngoái nên bán hết tỏi cũng chỉ được 75 triệu đồng, lỗ mất 5 triệu đồng”. Gia đình bà Luyến đang tập trung thu hoạch tỏi sớm để chuyển qua trồng đậu phụng, rau màu.
Theo bà Nguyễn Thị Hồng Hải - Phó Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa, năm nay, trên địa bàn thị xã có khoảng 220ha tỏi, giảm nhẹ so với năm trước. Diện tích tỏi tập trung chủ yếu ở các xã Ninh Phước, Ninh Sơn. Đến thời điểm này, nông dân đã thu hoạch được hơn 3/4 diện tích. Nhìn chung, năng suất bình quân chỉ đạt khoảng 6-7 tấn/ha, giảm 3-4 tấn/ha so với năm trước. Mặc dù giá bán tăng song chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, công lao động cũng tăng cao nên hiệu quả kinh tế của vụ tỏi năm nay không được như mong muốn.
Cần thay đổi
Sau nhiều năm phát triển nóng, đây là năm thứ 2 liên tiếp, người trồng tỏi trên địa bàn tỉnh kém vui vào vụ thu hoạch khi lại gặp cảnh “được mùa mất giá, được giá mất mùa”. Diện tích tỏi toàn tỉnh cao điểm cách đây ít năm đã lên tới gần 600ha, đưa Khánh Hòa trở thành địa phương có diện tích tỏi lớn nhất cả nước. Nhưng trong khoảng 4 năm trở lại đây, khi cây tỏi bấp bênh, diện tích tỏi bắt đầu giảm mạnh.
Theo bà Lương Kim Ngân - Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, năm nay, toàn tỉnh chỉ có 320ha tỏi, chủ yếu ở xã Vạn Hưng (huyện Vạn Ninh) và các xã Ninh Phước, Ninh Sơn (thị xã Ninh Hòa). Diện tích này đã giảm mạnh so với năm 2022 (477ha). Năm nay, trong quá trình sinh trưởng của cây tỏi gặp thời tiết mưa nhiều, lạnh bất thường nên đã ảnh hưởng lớn đến năng suất, phổ biến chỉ bằng 60% so với năm trước. Ở những diện tích không còn trồng tỏi, nông dân đã chuyển qua trồng một số loại cây rau gia vị và đậu phụng.
Qua trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo 2 địa phương Ninh Hòa và Vạn Ninh đều có chung giải pháp phát triển cho cây tỏi. Đó là, tập trung vào các giải pháp nâng cao giá trị gia tăng cho những diện tích trồng tỏi tập trung, năng suất cao; đồng thời có phương án chuyển đổi sang trồng rau, đậu ở những diện tích nhỏ lẻ, kém hiệu quả. Theo ông Trần Trung Thông - Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Hưng, cùng với duy trì ổn định diện tích tỏi khoảng 120ha, đến nay, xã có 22ha tỏi đạt tiêu chuẩn VietGAP. UBND xã đang phối hợp với các cơ quan chuyên môn hoàn tất hồ sơ xây dựng mã vùng trồng cho cây tỏi; hoàn thiện chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ tỏi; làm việc với một số đơn vị nhằm đưa tỏi sẻ Vạn Hưng lên trang thương mại điện tử. Tỏi sẻ Vạn Hưng vừa được tỉnh công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh (chương trình mỗi xã một sản phẩm); các chương trình xúc tiến thương mại cũng đang được địa phương triển khai nhằm hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm.
Theo bà Nguyễn Thị My Sa - Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Kinh tế thị xã Ninh Hòa, thực hiện chỉ đạo của UBND thị xã, phòng đang phối hợp với UBND các xã có trồng tỏi tập trung rà soát, triển khai các giải pháp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng tỏi ở những vùng thích hợp phát triển loại cây trồng này. Đồng thời, vận động, khuyến khích người dân chuyển sang trồng một số loại cây rau gia vị ở những khu vực trồng tỏi kém hiệu quả.
HỒNG ĐĂNG
