Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm trên thế giới, việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá đã khiến 8 triệu người tử vong, tổn thất kinh tế trên toàn cầu là 1 nghìn tỷ USD. Trong đó, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là các loại thuốc lá thế hệ mới đang có xu hướng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của giới trẻ hiện nay.
Tác hại của thuốc lá truyền thống
Tại Việt Nam, WHO ước tính sử dụng thuốc lá gây ra ít nhất 40.000 ca tử vong mỗi năm; chi tiêu cho hút thuốc lá 49.000 tỷ VND/năm; chi phí điều trị ở 5/25 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) do thuốc lá gây ra khoảng 1% GDP tương đương với 3 tỷ USD (67.000 tỷ đồng). Những người không hút thuốc, nhưng hít phải khói thuốc lá thụ động cũng phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Ở nước ta, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh có liên quan đến thuốc lá và khoảng 33 triệu người không hút thuốc bị ảnh hưởng do hít phải khói thuốc thụ động.
|
| Hội thi xây dựng "Trường học không khói thuốc" tại TP. Nha Trang. |
Theo bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất, có thể kể đến nicotine - chất gây nghiện cao, khí than (carbon monoxide) và nhựa thuốc. Trong đó, có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe, 69 chất gây ung thư. Khói thuốc lá là nguyên nhân gây ra 90% trường hợp ung thư phổi, 75% các trường hợp phổi tắc nghẽn mãn tính và 25% các trường hợp bệnh tim thiếu máu cục bộ. Những người hút thuốc lá thường xuyên còn có xu hướng bị các bệnh về nướu, hơi thở có mùi hôi và các vấn đề vệ sinh răng miệng. Theo thời gian, những người hút thuốc lá có thể tăng nguy cơ các cơn đau tim; mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 cao hơn 30 - 40% so với người không hút thuốc lá; làm suy yếu hệ thống miễn dịch; thoái hóa võng mạc, đục thủy tinh thể. Ngoài ra, lưu lượng máu giảm ở những người đàn ông hút thuốc có thể dẫn tới rối loạn chức năng cương dương, dễ dẫn đến vô sinh; tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú đối với phụ nữ...
Nguy hại của thuốc lá thế hệ mới
Đặc biệt nguy hiểm là trong khoảng 5 năm trở lại đây, sự xuất hiện và gia tăng thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng,...) làm ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường và các hệ lụy kèm theo với con người, nhất là thanh, thiếu niên.
Riêng năm 2023, tại Việt Nam đã có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử. Kết quả nghiên cứu tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở 11 tỉnh, thành tại Việt Nam rất báo động. Theo đó, học sinh ở nhóm từ 13 đến 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử tăng từ 2,6% (năm 2019) lên 8,1% (năm 2023); nữ giới từ 11 đến 18 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3%. Hiện nay, thuốc lá thế hệ mới có 3 loại chính gồm: Thuốc lá điện tử là sản phẩm dạng thiết bị hay tách riêng các bộ phận, được thiết kế để tạo ra aerosol khí, được vận hành bằng cách làm nóng dung dịch các chất chứa nicotine hoặc không chứa nicotine, chất tạo hương vị, thường hòa tan thành propylene glycol hoặc glycerine, không chứa thành phần thuốc lá. Thuốc lá nung nóng là sản phẩm sử dụng thiết bị điện tử để nung nóng điếu thuốc (hoặc viên nén thuốc lá) đến nhiệt độ đủ để tạo ra “aerosol khí” (khói) có thể hít vào, có chứa nicotine và các hóa chất khác, các chất phụ gia không phải thuốc lá và thường có nhiều hương vị. Công nghệ hybrid - làm nóng dung dịch điện tử để tạo ra hơi đi qua ngăn hoặc ống đựng thuốc lá tạo ra hương vị thuốc lá đích thực, không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch thuốc lá điện tử và nguyên liệu thuốc lá…
Bác sĩ Toàn cho biết: “Thuốc lá thế hệ mới được thiết kế rất bắt mắt với nhiều màu sắc và hình dạng khác nhau như: Hình thỏi son, cây bút, cái kem, hộp sữa bò, đồ chơi cho trẻ em, bật lửa… Do vậy, rất khó để xác định một người đang sử dụng thuốc lá thế hệ mới có phối trộn với ma túy hay không. Việc giới trẻ lạm dụng thuốc lá thế hệ mới dẫn tới nghiện các hóa chất nhân tạo tổng hợp bao gồm nicotine, các loại ma túy thế hệ mới và các hóa chất khác gây nên gánh nặng khổng lồ về y tế, kinh tế, an ninh trật tự, ảnh hưởng đến giống nòi và gây ra nhiều hệ lụy khác”.
Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ tương lai, mới đây (ngày 30-11-2024), tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025.
THẢO LY
