Tác hại của thuốc lá góp phần gây ra những bệnh về tim, phổi như: nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính; các bệnh lý ung thư như: ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư bàng quang.
Theo kết quả nghiên cứu thực trạng sử dụng thuốc lá ở người từ 15 tuổi trở lên tại tỉnh Khánh Hòa năm 2020 do Trung tâm Sức khỏe bệnh tật tỉnh thực hiện, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới 49,6%, ở nữ giới 4,8%; tỷ lệ hút từ 10 điếu trở lên hàng ngày 17,2%. Gần 1/4 số người hút thuốc ngay sau thức dậy buổi sáng trong vòng 5 phút. Tỷ lệ phơi nhiễm với thuốc lá trong nhà 63,5%; tại nơi làm việc 23,2%; tại nhà hàng, quán bar, quán cà phê 16% và phơi nhiễm tại các phương tiện công cộng 15,6%.
 Thực hành đóng vai trong buổi tập huấn phòng, chống tác hại thuốc lá ở tỉnh. |
Bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết, tác hại của thuốc lá gây ra những bệnh lý phụ thuộc vào số lượng người hút thuốc lá hút mỗi ngày và số năm hút. Đối với người hút thuốc lá thụ động cũng có những bất lợi cho sức khỏe. Tổ chức Y tế thế giới đã ghi nhận có khoảng 890.000 người không trực tiếp hút thuốc lá mà chỉ tiếp xúc, hút thuốc lá thụ động vẫn bị tử vong vì thuốc lá.
Theo các chuyên gia tim mạch, chất độc nicotin trong khói thuốc lá là chất gây nghiện, kích thích cơ thể sản sinh adrenaline làm cho tim đập nhanh, từ đó gây ra tăng huyết áp. Huyết áp sẽ trở lại bình thường ở khoảng giữa những lần hút thuốc nhưng không bao giờ trở về bình thường nếu người hút không cai được thuốc lá. Việc hút thuốc lá làm tăng chỉ số huyết áp và làm huyết áp dao động, không ổn định là yếu tố nguy hiểm cho sức khỏe tim mạch. Điều đáng lưu ý, người tăng huyết áp uống thuốc điều trị mà vẫn hút thuốc lá sẽ làm giảm hiệu quả của việc điều trị bệnh. Khi hút thuốc lá, các chất độc trong khói thuốc sẽ gây hiện tượng co thắt mạch máu, nhất là mạch vành nuôi tim, gây rối loạn nhịp tim, vì vậy người nghiện thuốc lá dễ bị cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim. Các nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh ở người hút thuốc lá, tỷ lệ mắc bệnh phình động mạch chủ cao gấp 8 lần so với người không hút thuốc lá. Trong khói thuốc lá ngoài nicotin có khí CO, đây là chất gây phá hủy, tổn thương những động mạch nhỏ, gây bệnh ở cơ tim. Ở người hút thuốc lá khả năng mắc bệnh lý mạch máu ngoại vi cao hơn 16 lần so với những người không hút thuốc lá.
Bác sĩ Tôn Thất Toàn cho biết, có những người nghĩ rằng thỉnh thoảng mới hút hay chỉ hút vài điếu một ngày sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Sự thực dù hút ít cũng sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Đối với người hít thuốc lá thụ động, chỉ 30 phút tiếp xúc với khói thuốc lá đã làm tổn thương chức năng nội mô của động mạch vành tương tự như những người hút thuốc lá thường xuyên. Vì vậy, hút thuốc lá thụ động cũng nguy hại không khác người hút thuốc lá, nhất là đối với phụ nữ mang thai, trẻ em. Việc cai thuốc lá có lợi ích cho sức khỏe tim mạch nói riêng và sức khỏe nói chung. Để cải thiện sức khỏe và tuổi thọ, hiệu quả nhất là cần quyết tâm cai thuốc lá sớm nhất có thể. Đồng thời, tích cực tập luyện thể dục thể thao, duy trì cân nặng hợp lý; kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu, đường máu...
Một người cai thuốc lá thành công là không còn hút thuốc lá 12 tháng kể từ ngày cai thuốc. Sau 1 năm, nguy cơ mắc bệnh động mạch vành giảm đi hơn một nửa, giảm được nguy cơ nhồi máu não. Đối với bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim, nếu cai được thuốc lá sẽ giúp làm giảm 40% nguy cơ tử vong, giảm 30% nguy cơ tái phát bệnh; cai thuốc lá thành công sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng cắt cụt chi ở bệnh động mạch chi dưới, đồng thời cải thiện khả năng gắng sức cho người hút thuốc lá.
Từ năm 2015 đến nay, Bộ Y tế, Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá đã hỗ trợ thiết lập và duy trì tổng đài tư vấn và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá miễn phí tại Bệnh viện Bạch Mai. Mọi người có nhu cầu tìm hiểu và tư vấn cai thuốc lá hãy gọi tổng đài Hotline 1800-6606.
Đặng Hồng Hoa
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa)
