Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, Khu Kinh tế (KKT) Vân Phong là tọa độ phát triển có lợi thế tầm cỡ thế giới, nhưng cho đến trước năm 2022 vẫn chưa có sự chuyển biến tương xứng. Hiện nay, khu vực này được điều chỉnh quy hoạch chung, hướng tới mục tiêu trở thành vùng động lực của Khánh Hòa và khu vực Nam Trung Bộ; là trung tâm của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và cả nước.
Điều kiện rất thuận lợi
Nằm giữa đảo Hòn Lớn và bán đảo Hòn Gốm, Vân Phong là vùng bờ biển Việt Nam rất gần các tuyến hàng hải quốc tế. Theo đánh giá của chuyên gia kinh tế, khu vực vịnh Vân Phong có điều kiện rất thuận lợi trong xây dựng cảng trung chuyển quốc tế; hình thành các khu công nghiệp đa ngành; phát triển dịch vụ, du lịch; nuôi trồng thủy sản...
 Một góc Vân Phong. |
Theo báo cáo của UBND tỉnh, đến nay, KKT Vân Phong đã thu hút 150 dự án đầu tư, trong đó có 122 dự án trong nước và 28 dự án có vốn đầu tư nước ngoài, với tổng vốn đăng ký khoảng 4,1 tỷ USD, vốn thực hiện 2,68 tỷ USD, đạt 65% vốn đăng ký; giải quyết việc làm cho 11.802 lao động. Trong số 98 dự án đã đi vào hoạt động, có một số dự án lớn, hoạt động hiệu quả. Đơn cử như Nhà máy đóng tàu Hyundai Việt Nam, vốn đầu tư hơn 350 triệu USD, tạo việc làm cho hơn 4.000 lao động, hàng năm thực hiện xuất khẩu chiếm hơn 40% kim ngạch xuất khẩu của cả tỉnh Khánh Hòa.
Tại Nghị quyết số 09, Bộ Chính trị xác định mục tiêu phát triển KKT Vân Phong trở thành vùng động lực phát triển của tỉnh Khánh Hòa và khu vực Nam Trung Bộ. Từ đây, những vướng mắc về cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược, có tiềm lực cho phát triển KKT Vân Phong từng bước có hướng tháo gỡ. Nghị quyết 55/2022/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa có những quy định rất cụ thể về danh mục ngành, nghề ưu tiên thu hút đầu tư vào KKT Vân Phong; điều kiện nhà đầu tư chiến lược phải đáp ứng; chính sách ưu đãi dành cho nhà đầu tư chiến lược; nghĩa vụ của nhà đầu tư...
Có thể nói, Bộ Chính trị, Quốc hội đã định hình tầm vóc phát triển của KKT Vân Phong một cách cụ thể, thể hiện qua việc quy định quy mô dự án. Chẳng hạn như đầu tư xây dựng và kinh doanh trung tâm thương mại, tài chính phải có quy mô vốn từ 12.000 tỷ đồng trở lên; đầu tư xây dựng và kinh doanh khu đô thị phải có quy mô diện tích đất từ 300ha trở lên hoặc quy mô dân số từ 50.000 người trở lên... Bên cạnh đó, các nghị quyết của Trung ương tạo thêm nhiều điều kiện về phân cấp, phân quyền; tăng tính tự chủ, trách nhiệm của các địa phương, đơn vị có liên quan.
Động lực phát triển mới của vùng
Trao đổi với chúng tôi, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên cho biết, KKT Vân Phong là tọa độ phát triển có lợi thế tầm cỡ thế giới, nhưng cho đến trước năm 2022, vẫn chưa có sự chuyển biến tương xứng. Việc điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng KKT Vân Phong bắt nguồn từ cách tiếp cận mới về tiềm năng, lợi thế phát triển của Vân Phong trong điều kiện hiện đại, từ đó có những đề xuất đột phá mạnh mẽ về cấu trúc và chức năng của KKT. Theo tinh thần quy hoạch, có cơ sở để xác định Nha Trang - Vân Phong là tuyến hội tụ phát triển đặc biệt, với các tuyến đường cao tốc kết nối Khánh Hòa với các tỉnh Phú Yên, Đắk Lắk, Ninh Thuận, Lâm Đồng và Đắk Nông; với 4 sân bay hiện hữu bao bọc Cam Ranh, Tuy Hòa, Buôn Ma Thuột và Liên Khương. Và, KKT Vân Phong sẽ là một tọa độ liên kết quốc tế tầm cao, với cảng biển trung chuyển quốc tế hiện đại, cả cảng biển du lịch lẫn cảng biển công nghiệp.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên, trong bối cảnh hiện nay, vị thế của Vân Phong và cả Khánh Hòa được coi là nguồn lực, thế mạnh quốc gia; là động lực phát triển mới của vùng và là tọa độ cạnh tranh quốc tế hiện đại của nền kinh tế.
Ông Nguyễn Tấn Tuân - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, tỉnh đang trình Chính phủ phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng KKT Vân Phong đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050. Đồ án này xác định 19 phân khu chức năng phủ kín diện tích 70.000ha phần đất liền và đảo của KKT theo định hướng huyện Vạn Ninh trở thành đô thị du lịch biển cao cấp; thị xã Ninh Hòa là đô thị công nghiệp, phù hợp với Nghị quyết 09-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, Ban Quản lý KKT Vân Phong đã tiếp đón rất nhiều tập đoàn lớn, nhà đầu tư chiến lược đến đề xuất ý tưởng đầu tư, với nhiều ngành nghề đa dạng, trong đó có nhiều ngành, lĩnh vực có tiềm năng phát triển mạnh như: Lọc hóa dầu, kho cảng nhập khí hóa lỏng, sản xuất năng lượng sạch, khu cảng tổng hợp và trung chuyển quốc tế, khu đô thị biển cao cấp, khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp… Dự báo, trong năm 2023, KKT Vân Phong thu hút vốn đầu tư khoảng 30.000 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Trọng Hoàng - Trưởng ban Quản lý KKT Vân Phong chia sẻ, hiện nay, đơn vị tập trung các bước hoàn chỉnh, ban hành danh mục các dự án ưu tiên thu hút đầu tư vào KKT Vân Phong giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030 theo Nghị quyết số 55/2022/QH15 của Quốc hội để thu hút đầu tư.
PHONG NGUYÊN
