Tại Liên hoan phim (LHP) Việt Nam lần thứ XXII tổ chức giữa tháng 11-2021 tại TP. Huế, bộ phim “Mắt biếc” của đạo diễn Việt kiều Victor Vũ giành giải Bông sen vàng thể loại phim truyện. Điều đáng nói, đây là lần thứ 3 Victor Vũ giành Bông sen vàng. Trước đó, anh đã 2 lần giành danh hiệu này ở LHP lần thứ XVII năm 2013 tại Quảng Ninh với bộ phim “Scandal - Bí mật thảm đỏ” và LHP lần thứ XIX tại TP. Hồ Chí Minh với bộ phim “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh”. Với “Mắt biếc” lần này, Victor Vũ làm giới trong nghề kính nể, khán giả mến phục vì tài năng của mình khi giành tới 3 Bông sen vàng trong chưa đầy 7 năm. Bởi nền điện ảnh Việt Nam từ trước đến nay chỉ có mỗi đạo diễn kiệt xuất Đặng Nhật Minh mới hơn được anh khi có trong tay 4 Bông sen vàng phim truyện nhựa!
 Đạo diễn Victor Vũ, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh và 2 diễn viên chính trong phim “Mắt biếc”. |
Tại LHP lần thứ XXI năm 2019 tại Vũng Tàu, bộ phim có tên rất lạ “Song Lang” đã giành Bông sen vàng. Đây là tác phẩm điện ảnh của một cái tên cũng rất lạ: Leon Le - một đạo diễn điện ảnh Việt Kiều. Như vậy, liên tiếp các kỳ liên hoan gần đây nhất, các bộ phim truyện nhựa giành Bông sen vàng đều là của những đạo diễn Việt kiều. Nhiều nhà phê bình đã nhận xét có lẽ đây là thời của những đạo diễn Việt kiều và đạo diễn trẻ thế hệ mới.
Lịch sử điện ảnh Việt Nam đã từng có đạo diễn gạo cội là Việt kiều nổi tiếng: Phạm Kỳ Nam - tác giả của các phim: “Chung một dòng sông”, “Chị Tư Hậu”, “Tiền tuyến gọi”, “Tự thú trước bình minh”… Phạm Kỳ Nam từng ở Pháp học điện ảnh, về nước cuối thập niên 50. Ông có kiến thức điện ảnh rất thâm sâu và lại từ phương Tây nên góp phần mở mang cho nền điện ảnh Việt Nam rất nhiều.
Nhưng ấn tượng nhất có lẽ vẫn là đạo diễn Việt kiều Trần Anh Hùng với tác phẩm điện ảnh “Mùi đu đủ xanh”. Đây là bộ phim có tiếng vang lớn, sâu sắc, đại diện cho nền điện ảnh Việt Nam với thế giới, từng được trao giải Camera vàng tại LHP Cannes 1993, phim đầu tay xuất sắc nhất giải Cesar, được đề cử giải Oscar lần thứ 66. Trần Anh Hùng còn làm những phim mang tầm quốc tế như: “Rừng Na Uy”, “Vĩnh cửu”… Với Việt Nam, anh đã có những phim rất độc đáo như: “Xích lô”, “Mùa hè chiều thẳng đứng” gây tiếng vang lớn về sự độc đáo, ngôn ngữ điện ảnh mới lạ. Có thể nói Trần Anh Hùng là tiên phong cũng như tạo nguồn cảm hứng cho những người Việt ở nước ngoài học điện ảnh về nước làm phim như Victor Vũ hay Leon Le sau này!
Đã rất lâu sau hơn 2 thập kỷ, một thế hệ đạo diễn mới, trẻ được học điện ảnh ở đất nước có nền điện ảnh phát triển như Mỹ với gương mặt tiêu biểu là Victor Vũ. Sinh năm 1975, bố mẹ đều là người Việt định cư tại California, Vũ Quốc Việt (tên thật của Victor Vũ) có niềm say mê điện ảnh. Anh theo học nghệ thuật ở Đại học Loyola Marymount và về Việt Nam làm phim từ đầu năm 2000, trở thành đạo diễn tên tuổi ngay từ những phim đầu tiên của mình như: “Thiên mệnh anh hùng”, “Cô dâu đại chiến”, “Scandal - Bí mật thảm đỏ”, “Quả tim máu”, “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh”, “Người bất tử”, “Mắt biếc”... Phim của Victor Vũ rất đa dạng, từ anh hùng ca, kỳ ảo, xã hội… và hầu như phim nào cũng có doanh thu cao ở phòng vé, trở thành đạo diễn ăn khách nhất của nền điện ảnh Việt Nam hiện nay. Có lẽ với công chúng, cái tên Victor Vũ được đánh giá rất cao chính là những bộ phim được chuyển thể từ tác phẩm văn học của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh: “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” và “Mắt biếc”. Sự thành công của 2 bộ phim không chỉ là giành 2 Bông sen vàng mà đó là những tác phẩm điện ảnh hiếm hoi “đã chạm tới cảm xúc, tới trái tim người xem”. Không chỉ về mặt nghệ thuật mà doanh thu của phim cũng rất cao. Victor Vũ cho thấy những người vốn sinh ra ở nước ngoài nhưng tâm hồn Việt vẫn dạt dào, đầy tinh tế, nếu kết tinh kiến thức điện ảnh hiện đại của nước ngoài thì sẽ thăng hoa.
Chúng ta cũng nhắc đến đạo diễn Leon Le (Lê Nhật Quang) cũng từ Mỹ về với bộ phim “Song Lang” giành giải Bông sen vàng LHP Việt Nam lần thứ XXI. Bộ phim nói về cải lương - tuồng cổ ở Sài Gòn. Leon Le cầm kịch bản sửa chữa nhiều lần suốt 2 năm nhưng không có ai đầu tư. Cuối cùng, Ngô Thanh Vân chịu đầu tư. Cùng với Bông sen vàng, “Song Lang” giành tới 27 giải thưởng khắp các cuộc liên hoan quốc tế suốt thời gian qua. Các nhà phê bình điện ảnh và giới làm phim đánh giá với tài năng của Leon Le chắc chắn thời gian tới sẽ xuất hiện tác phẩm điện ảnh đặc sắc.
Ngoài ra còn có những đạo diễn Việt kiều tài năng như: Charlie Nguyễn (phim “Dòng máu anh hùng”, “Để mai tính”, “Long Ruồi”…); Lưu Huỳnh (“Áo lụa Hà Đông», “Huyền thoại bất tử”); Dustin Nguyễn (“Lửa Phật”, “Trúng số”, “789 Mười”); Hàm Trần (“Âm mưu giày gót nhọn”, “Đoạt hồn”, “Siêu trộm”, “Bạn gái tôi là sếp”).
Tre già măng mọc, các nhà làm phim Việt kiều là luồng gió mới rất tươi mát, đậm sắc màu đã thực sự đưa nền điện ảnh Việt Nam lên một tầm thế mới một cách vững chắc.
Dương Trang Hương
