UBND tỉnh Khánh Hòa vừa có tờ trình gửi Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) về việc xếp hạng bổ sung địa điểm nhà làm việc của bác sĩ A.Yersin trên đỉnh Hòn Bà vào di tích cấp quốc gia lưu niệm bác sĩ A.Yersin. Đây cũng là niềm mong mỏi của đông đảo người dân Khánh Hòa - những người luôn dành tình cảm đặc biệt cho ông Năm Yersin.
Ngày 28-9-1990, Bộ Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch (nay là Bộ VH-TT-DL) đã xếp hạng di tích lịch sử lưu niệm bác sĩ A.Yersin là di tích cấp quốc gia. Di tích cấp quốc gia này bao gồm 3 địa điểm riêng lẻ, tiêu biểu, nổi bật, gắn bó trực tiếp với cuộc đời, sự nghiệp của bác sĩ A.Yersin, gồm: Thư viện tại Viện Pasteur Nha Trang; 2 di tích ở xã Suối Cát (huyện Cam Lâm) là chùa Linh Sơn và mộ phần bác sĩ A.Yersin. Cuối năm 2021, Hội Những người ái mộ bác sĩ A.Yersin đã đề nghị lãnh đạo tỉnh và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, xem xét việc đề nghị bổ sung di tích nhà làm việc của bác sĩ A.Yersin trên đỉnh Hòn Bà vào di tích cấp quốc gia lịch sử lưu niệm bác sĩ A. Yerisin.
 Địa điểm nhà làm việc của bác sĩ A. Yersin trên đỉnh Hòn Bà. |
Theo ông Lê Văn Hoa - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao, sau khi làm việc với các cơ quan liên quan, qua xem xét kỹ lưỡng nội dung các văn bản của Trung ương, địa phương về xếp hạng di tích cấp quốc gia lưu niệm bác sĩ A.Yersin, sở đã chỉ đạo Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh điều chỉnh lại diện tích khoanh vùng khu vực bảo vệ của di tích nhà làm việc bác sĩ A.Yersin trên đỉnh Hòn Bà. Ngày 27-1, Sở Văn hóa và Thể thao đã có văn bản gửi UBND tỉnh về việc ban hành tờ trình gửi Bộ VH-TT-DL xếp hạng bổ sung địa điểm nhà làm việc của bác sĩ A.Yersin tại Hòn Bà là di tích cấp quốc gia. Ngày 7-2, UBND tỉnh đã có tờ trình về việc xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh gửi Bộ VH-TT-DL.
Nhà làm việc của bác sĩ A.Yersin trên đỉnh Hòn Bà ở độ cao 1.578m so với mực nước biển, thuộc địa phận xã Suối Cát (huyện Cam Lâm), cách TP. Nha Trang khoảng 60km về phía tây nam. Năm 1914, bác sĩ A.Yersin đã tiến hành khảo sát Hòn Bà rồi di thực cây quinquina, cây cao su lên trồng thử nghiệm ở đây. Với điều kiện khí hậu quanh năm mát mẻ, thích hợp cho việc trồng các loại cây thuốc nên bác sĩ A.Yersin đã quyết định dựng ngôi nhà bằng gỗ vừa để làm việc, vừa để ở trên đỉnh Hòn Bà. Tuy nhiên, sau này, căn nhà cũng như khu vực này bị bỏ hoang trong một thời gian dài, dấu tích để lại chỉ còn là nền móng. Đến năm 2005, UBND tỉnh giao Công ty Cổ phần Yasaka - Sài Gòn - Nha Trang quản lý khu vực này. Công ty đã xây dựng lại căn nhà gỗ trên nền móng cũ. Ngôi nhà mới được dựng có kết cấu tương tự như hình ảnh căn nhà gỗ thời bác sĩ A.Yersin xây dựng, gồm 2 tầng, được lắp ghép bằng gỗ sơn màu đen, mái lợp tôn màu nâu đỏ. Bên trong ngôi nhà trưng bày một số hiện vật, hình ảnh liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp bác sĩ A.Yersin. Hiện nay, căn nhà gỗ này nằm trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà. Nếu địa điểm này được bổ sung vào nhóm các di tích cấp quốc gia lưu niệm bác sĩ A.Yersin sẽ đáp ứng được nguyện vọng của đông đảo những người yêu mến bác sĩ A.Yersin - công dân danh dự Việt Nam, vừa làm phong phú thêm các địa chỉ lưu niệm, tưởng nhớ và phát huy giá trị vào hoạt động giáo dục truyền thống, khai thác du lịch.
Giang Đình
